woensdag 9 oktober 2013

Hoe hoog is hoog in de verkooptop-60?

Het prentenboek van de kinderboekenweek op één in de verkooptop-60 is niet zo bijzonder: dat gebeurt sinds de invoering van dat bijna-geschenk (het kost maar vijf euro) bijna altijd. Ook Francine Oomen, Paul van Loon en Vivian den Hollander zijn vaste gasten. Wat is hoog voor een Gouden Griffelwinnaar in de verkooptop-60? De hoogste positie in de afgelopen elf jaar is de vierde plek, en die is deze week gehaald Simon van der Geest. De laagste positie is de zesendertigste, gehaald door Marjolijn hof in 2007. Godje van Daan Remmerts de Vries haalde in 2003 de top-60 helemaal niet. Je kunt discussiëren over de precieze herkomst en betrouwbaarheid van de cijfers en wat een plaatsing werkelijk zégt, maar andere cijfers hebben we niet. Een overzicht.

1. Spinder van Simon van der Geest (2013), tot nu toe 2 weken in de lijst, waarvan de hoogste op 4, in de tweede week (eerste boek dat stijgt in de top-60 in plaats van daalt)

2. Dissus van Simon van der Geest (2011), 2 weken in de lijst, waarvan de hoogste op 7

3. Kinderen van Amsterdam van Jan Paul Schutten (2008), 4 weken in de lijst, waarvan de hoogste op 8

4. Het boek van alle dingen van Guus Kuijer (2005), 1 week in de lijst, waarvan de hoogste op 8

5. Winterdieren van Bibi Dumon Tak (2012), 2 weken in de lijst, waarvan de hoogste op 10

6. Voordat jij er was van Daan Remmerts de Vries en Philip Hopman (2010), 2 weken in de lijst, waarvan de hoogste 15

7. Big van Mireille Geus (2006), twee weken in de lijst, waarvan de hoogste 19

8. Het geheim van de keel van de nachtegaal van Peter Verhelst (2009), 2 weken in de lijst, waarvan de hoogste 33

9. De dans van de drummers van Hans Hagen (2004), 1 week in de lijst, waarvan de hoogste 34

10. Een kleine kans van Marjolijn Hof (2007), 2 weken in de lijst, waarvan de hoogste 36

11. Godje van Daan Remmerts de Vries (2003), 0 weken in de lijst, waarvan de hoogste positie 0

Als je teruggaat door al die jaargangen zie je tussen Vijftig tinten grijs, Khaled Hosseini en de nieuwe Dan Brown ineens het prentenboekje van de kinderboekenweek opduiken. Altijd in week 41. In die week is ook altijd de hoogste notering van het boek dat de Gouden Griffel heeft gewonnen. De meeste Gouden Griffelwinnaars staan er twee weken in. Langste notering is vier weken. Echt interessant zijn titels die jarenlang gestaag verkopen, dat hoeft niet eens heel veel te zijn. Dat zijn de klassiekers. Even twee weken goed verkopen zegt, zeker in de kinderboekenweek, heel wat minder over je succes. Wel is duidelijk dat er grote onderlinge verschillen zijn. Simon van der Geest heeft het in elk geval in vergelijking met zijn acht voorgangers uitstekend gedaan.

woensdag 2 oktober 2013

Positieve trend in het kinderboekenvak

Misschien gaat het in het kinderboekenvak wel beter dankzij de crisis, stelde ik vanochtend in een interview voor de bij depersdienst.nl aangesloten regionale kranten. Journaliste Annemieke van Dongen was opgevallen dat de Griffeljury sprak van een 'niet overweldigende' opbrengst. Tegelijkertijd komt CPNB met juichende cijfers: het kinderboek doet al sinds 2011 niet mee aan de dalende trend in de rest van het literaire bedrijf. Hoe kan dat? Natuurlijk is het zo dat er veel geld verdiend wordt aan gemakkelijk gemaakte series. Maar er is meer. Het kwaliteitskinderboek is er weer gewoon voor de lezer, zoals blijkt uit de favoriet van de Griffeljury gisteren.

Een Griffelboek als lievelingsboek!
Het is alleen daaraan te danken dat deze week voor het eerst in tijden kritiek én jury unaniem te spreken zijn over het Goud. Nog mooier: ik kon voor mijn stukje van vanochtend over de kinderboekenweek moeiteloos een meisje vinden dat Spinder van Simon van der Geest 'haar lievelingsboek' noemde. Dat was bij de meeste Griffelwinnaars van de afgelopen twee decennia een kansloze missie. Zelfs onder boekenwurmen! Oké, het was veellezer Yrsa van het Leidse Leesblog. Maar dat bepaalde boeken voor een kleine groep liefhebbers zijn, is altijd zo geweest en zal ook niet veranderen. Het gaat erom dat het kinderboekenvak het in de hele breedte goed lijkt te doen, en niet alleen aan de onderkant.

Crisis? Niet als we dicht bij de lezers blijven
Hoe dat komt? Alleen de crisis is een te simpele verklaring. Er zijn grotere bewegingen gaande. De klassiekers ('eversellers') zullen er niet altijd meer zijn. Bestsellers komen, maar gaan vooral ook weer. De Griffelwinnaars worden niet meer ongezien in hoge oplagen gekocht. Ik denk wel dat de crisis helpt. Ouders denken kritischer na waar ze hun geld aan uitgeven. Subsidiepotten zoals die van de Fonds voor de Letteren worden langzaam dichtgeschroefd. Boekhandels hebben het zo mogelijk nog moeilijker dan uitgeverijen en richten overal lezersclubs op. En met succes, laat ik me vertellen. Of is er gewoon een toenemende belangstelling voor kwaliteit? Volgens oud-docent Piet Mooren zijn ouders zich tegenwoordig veel bewuster van de bijdrage die lezen levert aan maatschappelijk succes. Allemaal dingen waar we niet in door moeten schieten (We moeten lezers ook weer niet té serieus gaan nemen. Schrijven moet een asociale bezigheid mogen blijven. En lezen trouwens ook.) maar die me op de eerste dag van de Kinderboekenweek tóch vrolijk stemmen.