Weekgreep #1945

222. De Meest Gewaardeerde Weekreep nr. 1: Derk Visser Drama Queen

Da's leuk. Mijn eigen favoriet werd ook door jullie op de eerste plaats gezet. Dat is nog eens een mooie afsluiting van een jaar lang vijf korte besprekingen per week, met een klein beetje meer en minder hier en daar gebracht tot 222 korte besprekingen. Dank voor jullie lezen, duimen en delen. Tot volgend jaar!

221. Meest Gewaardeerde Weekgreep nr. 2: Janneke Schotveld Het Kattenmannetje en andere sprookjes

Dit boek kreeg zoveel positieve reacties van jullie, dat het net geen eerste plek werd. Twee koninginnen willen graag een kindje. Maar hoe leggen ze dat aan? Ze weten van twee koningen dat die een fee hebben ingehuurd, maar ze hebben geen zin in dat moderne gedoe. Ze komen op het idee om het ouderwets te doen. Met de lakei? Nee, nóg ouderwetser. Maar zakendoen met een ooievaar blijkt nog niet zo eenvoudig. Het fijne van de sprookjes van de succesvolle Superjuffie-auteur Janneke Schotveld, dit is al haar tweede bundel, is dat ze niet alleen zo vanzelfsprekend eigentijds, maar vooral zo grappig zijn.

220. Meest Gewaardeerde Weekgreep nr. 3: Edward van de Vendel en Martijn van der Linden Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikel

Het blijft de geestigste titel van het jaar en wat een geweldig concept: gedichten waar je wat aan hebt. En, in het licht van afgelopen weken veelbesproken ontlezing onder pubers, ook alleen maar actueler geworden. Ik wijs graag over het stom mogen vinden van lezen - erop aansturen dat mensen lezen leuk gaan vinden is contraproductief - en dat is precies dat dit boek in het laatste gedicht thematiseert. Iedereen die lezen van boeken in het algemeen en gedichten in het bijzonderen een warm hart toedraagt, zou niet alleen de inhoud van deze bundel, maar bovenal de even sympathieke als tegendraadse geest erachter ter harte moeten nemen. Ik besprak de warm aanbevolen bundel hier in mei en twee keer in de Volkskrant. Zelf had ik dit boek op de tweede plek van mijn top drie staan, jullie duimden het naar de derde plek in mijn top vijf. Maar wat maakt het uit. Een winnaar blijft het.

219. Meest Gewaardeerde Weekgreep nr. 4: Simon van der Geest en Karst-Janneke Rogaar Het werkstuk

In november verscheen, een jaar later dan gepland, eindelijk het nieuwe boek van Simon van der Geest, waarin hij net als in Spinder samenwerkt met Zilveren Penseelwinnares Karst-Janneke Rogaar. Een heel gelukkige samenwerking is dat. Van der Geest schreef misschien niet zijn beste, maar wel zijn dikste en meest meeslepende en spannende jeugdroman en bezoekt vertrouwde thema's: veel biologielessen met vieze, knap geschreven details en familiegeheimen die relaties stevig onder druk zetten. Jullie duimden Het werkstuk, dat ik zowel hier als in de Volkskrant besprak, naar een vierde plek.

218. Meest Gewaardeerde Weekgreep nr. 5: Arend van Dam Iemand in het bijzonder

De Weekgreep bestaat niet zonder jullie. Eerder vertelde ik al welke drie boeken ik de beste van het jaar vond. Nu wil ik graag vertellen welke vijf boeken jullie de beste vonden, afgaande op jullie reacties. Ik heb daarom van 217 Weekgrepen geteld hoe vaak die jullie duimpjes en hartjes hebben gekregen én hoe vaak jullie die gedeeld hebben (dat reken ik als drie duimpjes of hartjes). Is dat helemaal eerlijk? Vast niet. De boeken die ik in de Volkskrant besprak, heb ik twee keer gedeeld. Toch zijn er winnaars bij, die ik niet in de Volkskrant besprak. Ook zijn er boeken die ik daar wel besprak, die wat lezerspunten betreft niet in de buurt van de top vijf kwamen. Zo werd dit een lijstje van ons samen, waar jullie invloed op hebben gehad. Op nummer vijf: Arend van Dam, Iemand in het bijzonder. Van Dam stelt dat de helft van de Nederlandse straatnamen van vrouwen zou moeten zijn, en doet vast een voorschot met een goed onderbouwde kandidatenlijst. Ik besprak het boek in oktober, het kwam niet in de Volkskrant, maar jullie duimden het naar de vijfde plek op deze lijst.

217. Yvonne Jagtenberg Hup, Herman!

Wat heerlijk om dit nieuwe prentenboek van Yvonne Jagenberg te lezen en bekijken in het licht van haar Gouden Penseel en de prachtige, bevlogen, ontroerende en emotionele toespraak die daarop volgde tijdens de prijsuitreiking eerder dit jaar. Herman het hangbuikzwijn is de beste in modderen en wroeten, maar wie ziet dat? Er gaat veel meer aandacht naar opschepperige kippen, die kakelen bij ieder ei, en de haan, zo trots dat hij weer als eerste wakker is. Herman begint aan een wedstrijd waarin hij iedereen verslaat, maar als hij onderweg een modderpoel tegenkomt, vergeet hij waar hij ook alweer mee bezig was. Winnen is leuk, maar modderen en wroeten: dát is Herman. En daarmee sluit ik mijn eigen race om 222 korte besprekingen maken in 2019, wat nieuwe titels betreft, af. In de komende vijf laatste stukjes bespreek ik de beste en meest gewaardeerde boeken van het afgelopen jaar. 5+

Weekgreep #1944

216. Ghislaine Roman en Tom Schamp Oef, wat een geluk

Een mooie nieuwe versie van Het huisje dat verhuisde, een van mijn meest favoriete prentenboeken ooit. Een eikeltje komt op de grond terecht en overleeft de ene na de andere bedreiging: de eekhoorn, een slak, de herfst, een storm, houthakkers, huizenbouwers en wordt uiteindelijk de uitverkoren plek voor een boomhut. De boom groeit op de plek waar de eikel ooit terechtkwam, het landschap verandert veel heftiger dan de boom zelf. We hoeven niet te winnen in het bestaan, het feit dát we bestaan is al een enorm geluk. Mooie boodschap, ook al mag je je afvragen of eindigen in een tuin met een hut in je kruin nu het ultieme levensideaal is van de eik. Maar dat terzijde. 5+

215. Henry Lloyd en Laurens Rawie Flin of de verloren liefde van een eenhoorn

Een bijzonder, on-Nederlands aandoend eerste kinderboek onder deze namen, waarvan Edward van de Vendel weet te melden dat het allebei pseudoniemen zijn van dezelfde persoon. Flin wordt geroofd door twee arenden en groeit de eerste vijf jaar van zijn leven op in een nest. De arenden vinden het ook wel gek dat hun ei niet uitkomt en ook nadat hij uit het nest is gevallen niet gaat vliegen. Hippen kan hij wel heel goed. Pas van een dwerg met twee ruziënde hoofden (erg grappig) leert hij praten en dat hij een mens is. Oerverhaal van het wolfskind en hoe die dan de wereld leert kennen vanuit niet-menselijk perspectief, op een intrigerende en frisse manier opnieuw verteld. 10+

214. Thijs Goverde Wisselkinderen

Na een aantal delen in de serie voor achtjarigen over Jorrik de Ork, komt Thijs Goverde met een vuistdik fantasy-verhaal voor iets oudere lezers. IJsbrand is de zoon van een plaatselijke heer, maar ook van de duivel. Dat beweren tenminste alle andere kinderen, vanwege zijn wijnvlek. Als IJsbrand er vandoor gaat en de wijde wereld intrekt, ontdekt hij dat er veel meer zwervende bijzondere kinderen zijn die om die reden worden buitengesloten. Eenmaal samen, blijken ze juist over magische krachten te beschikken. Een thema dat de geroutineerde sprookjes- en verhalenverteller Goverde na aan het hart ligt. Goverde is naast schrijver ook cabaretier en schreef ook de humoristische serie Donderkat. 11+

213. Jenny Jägerfeld Comedy Queen

Gevaarlijk uitgangspunt: je voornemen om grappig te worden. Daarmee ligt de lat meteen hoog, in dit Nederlandse debuut van de Zweedse Jenny Jägerfeld. Maar Sasha van twaalf, van wie de depressieve moeder is overleden en de vader stiekem huilt onder de douche, slaagt er op tragikomische wijze meteen in zodra ze begint met niet op haar moeder te lijken. Stap een: haar eraf. Geweldige scène, met veel 'ziek, 'zo van' en 'zeg maar' vertaald door Bernadette Custers. 11+

212. Hovhannes Toemanjan Het vogeltje en andere Armeense sprookjes

Dat sprookjes alleen nog tot de jeugdliteratuur worden gerekend is onrecht. Dat laat deze zeer prettig door Anna Maria Mattaar vertaalde bundel van Armeense sprookjes, opgeschreven door Hovhannes Toemanjan, maar weer eens zien. Sprookjes waren de levenslessen, maar ook de moppen van het volk en zeker niet alleen bedoeld voor de jeugd. De Dichter aller Armeniërs hoorde ze als oudste zoon van de dorpspastoor van zijn moeder, uit het hoofd en met een wijze en geestige boodschap voor iedereen die luistert. Met tekeningen van Harmen van Straaten. Aanrader! 7+

211. Ali Benjamin Op zoek naar Paulie Fink

Je zal maar op een bijzondere middelbare school in een klas van tien leerlingen terechtkomen en ontdekken dat je op de plek zit van een legendarische leerling die op mysterieuze wijze is verdwenen. De Mitchell School heeft kleine klassen, geiten om te verzorgen en besteedt veel aandacht aan filosofie. Eigenaardigheid van leerlingen wordt op prijs gesteld. De verdwenen Paulie Fink was de eigenaardigste ooit. Caitlyn, de nieuwe, heeft er in eerste instantie helemaal niets mee. Juist zij krijgt de rol om de zoektocht naar een nieuwe Fink te leiden. Sterk van vorm, met interviews en toneelteksten. Schrijver Ali Benjamin debuteerde in 2016 in Nederland met Suzy en de kwallen. Vertaald door Lidwien Biekmann. 12+

Weekgreep #1943

210. Bette Westera en Sylvia Weve Uit elkaar

Na gedichten over de dood en het missen, nu over uit elkaar gaan en scheiden. De gedichten en illustraties bekijken het fenomeen van alle kanten. Ze zijn ontroerend, maar ook kritische, vrolijk, boos en luchtig. Het binnenwerk zit ingenieus in elkaar met dubbelgevouwen bladzijden en uitgekiende typografie. Bette Westera en Sylvia Weve, die voor Doodgewoon een Gouden Griffel en de Woutertje Pieterse Prijs wonnen, neemt het fenomeen literatuur op recept heel letterlijk. Benieuwd welke bedreiging van de geestelijke gezondheid ze hierna gaan aanpakken. 9+

209. Lida Dijkstra Het meest met de kracht van tien paarden

Veertien onschuldige tieners van twaalf tot twintig, dalen door een gat in het dak af in het donkere labyrint. Officieel zijn het zeven jongens en zeven meisjes, maar in werkelijkheid zijn twee van de meisjes verklede vrienden van Theseus, de zoon van de koning van Athene. In zijn laars heeft hij een opvouwbaar zwaard. Zijn beste vriend smokkelt de onderdelen van een olielampje mee. En dan is er nog de rondborstige middelste dochter van koning Minos, die het gezelschap wil helpen. Ja, het begint meteen goed in de spannende bewerking van het beste verhaal van de oude Grieken door Lida Dijkstra. De pagina's met extra informatie en het obligate kaartje van de Griekse eilanden hadden niet gehoeven. Met sterke, sfeervolle illustraties van debutant Djenné Fila. 10+

208. Stefan Wolters en Barbara de Wolf De Nietsmachine

Professor Pruts is een uitvinder van niets. Pas na jaren prutsen ziet hij in dat de wereld wel degelijk op zijn talent zit te wachten en ontwikkelt hij de Nietsmachine. Daar blijken de bankdirecteur, de minister-president en de schooljuf wel wat aan te hebben. Want die hebben het zo druk, die komen aan nietsen niet toe. En dat moet toch ook gebeuren. Geniaal geestig prentenboek met collages van Barbara de Wolf. Van Veelkunner Stefan Wolters (onder meer beeldend kunstenaar, theatermaker en eigenaar van een Haagse kinderboekwinkel) verschenen pas een paar eigen boeken. Benieuwd wat er nog meer komt. 5+

207. Iris Hermans Festival

Als ik het goed begrijp maakte dit boek, dat vorig jaar al gepland stond en waarvan online ook een ander omslag te vinden is, een doorstart en is nu na uitstel alsnog verschenen. Feestbeest gaat op tussenjaar naar Barcelona maar kan ook daar niet ontsnappen aan iets wat eerder is gebeurd. Lekker eigentijds vol in bh's verstopte pretpillen en festivals en het tussenjaar in het buitenland is de droom van iedere tiener. Jammer dat de schrijfster, journaliste bij Metro zo weinig aan die cliché's toe te voegen heeft en het houterige proza. 15+

206. Sanderijn van der doef, Ellen Laan en Marian Latour Het lijfboek voor powergirls

Laat 2019 het jaar van de clitoris worden, nu UvA-hoogleraar seksuologie Ellen Laan na levenslang actievoeren, 3d-tentoonstellingen en rode-oortjeslezingen voor volwassenen met succes het volledige orgaan in het nieuwe boek van voorlichtingsgoeroe Sanderijn van der Doef heeft gekregen, met pittige tekeningen van Marian Latour. Lees dat boek voor het te laat is. Vooral ook warm aanbevolen voor jongens. Wanneer komt die versie? 13+

205. Adriaan van Dis en Lotte Klaver Adje doet heel druk

Niet alleen het, zeer welkome, kinderboekendebuut van Adriaan van Dis, maar ook dat van illustrator Lotte Klaver. Van deze soepele penseellijnen, die zo goed passen bij beweeglijke Adje, willen we wel meer zien. Aardig is het perspectief, dat volledig bij Adje ligt. Adje doet helemaal niets verkeerd, hij 'laat alle dingen dansen', 'geeft zijn stoel de sporen' en 'in de gladheid onder water groeit een vis'. Naast een warm hart onder de riem voor drukke kinderen, bovenal een pleidooi: laat ook eens onder de douche met zeep witte je 'oksels trompetteren'. 5+

Weekgreep #1942

204. Roberto Innocenti en Christophe Gallaz Rose Blanche

Dit prentenboek is eigenlijk té treurig om voor te lezen. Het Duitse meisje Rose Blanche - ongebruikelijke naam overigens, die niet wordt verklaard - ziet vrachtwagens met hakenkruizen de stad uittrekken. Dan volgt een grimmige winter, waarin iedereen vermagert behalve de dikke burgemeester. Als ze een ontsnapt jongetje teruggebracht ziet worden naar een legervrachtwagen, volgt ze die tot in het bos. Daar doet ze een afgrijselijke ontdekking. De Italiaanse illustrator Roberto Innocenti liet met klassiekers als De notenkraker en Pinocchio al zien duizelingwekkende foto-realistische decors en mensen te kunnen maken. In recenter werk, zoals Mijn Clementine, over een vrachtschip, toont hij dat die ietwat nostalgische stijl het ook heel goed doet in het nabije verleden. 8+

203. Frau Isa en Maria Isabel Sánchez Vegara Marie Curie

Wat een leuke serie is dit toch: Van klein tot groots. Dit is alweer de vijfde aflevering en dit keer lezen of horen we over Marie Curie, die goed kon leren maar in Polen niet mocht studeren en dat dus maar in Parijs ging doen. Ze won niet alleen als eerste vrouw een Nobelprijs, ze won er als enige vrouw ooit twee. Iets wat overigens onder mannen ook bijzonder is. Ze maakte zich sterk voor meisjesonderwijs (met succes, haar dochter won ook een Nobelprijs) en meer in het algemeen voor kennis in de strijd tegen angst. In de Eerste Wereldoorlog maakte de medische wetenschap mede dankzij haar röntgenapparaat grote sprongen. 6+

202. Miriam Bruijstens en Iris Boter Het zout uit je ogen

Mooi uitgeven en subtiel geïllustreerd boekje om een tijdje bij te dragen, als je met liefde bezig bent. De gedichten van Miriam Bruijstens zijn niet altijd even hoogdravend en leunen wel erg veel op zee en zout, maar bevatten hier en daar een taalvondst die bijblijft. Prettig is de afwisseling tussen poëzie en ultrakorte verhalen. Alles komt aan de orde, van eerste erotiek tot moeten missen. Sterk is: de hoofdpersoon valt niet per se op jongens en heeft de ene keer beter dan de andere in de gaten wat er gaande is.'Ik heb een stijve', fluisterde Frank. 'Ik ook', gokte Hanna. 16+

201. Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer Agent en boef en de grap van boef-baard

Leuker leren lezen dan met Agent en Boef wordt het niet. Boef wil piraat worden, Agent heeft het te druk met de was. Daardoor heeft hij niet in de gaten dat Boef ontsnapt op een golf water. Daarna moet Agent een wel heel ingewikkelde list verzinnen om Boef te vangen. Voorlezen, desnoods om en om, ook goed. Het zou het lezen niet dienen, maar de rijke en zeldzaam dynamische prenten van Kees de Boer en de vernuftige plots van Veldkamp smeken om animatie. 6+

200. Neil deGrasse Tyson en Gregory Mone Sterrenkunde voor jonge mensen met haast

Voor jonge mensen met haast is dit relatief dunne boekje nog best dik, maar het is inderdaad een veel vlottere kennismaking met het immense heelal dan het veel dikkere, overigens briljante, Het mysterie van niks en oneindig veel snot. Aantrekkelijk: de auteur is zelf astrofysicus en vertelt inspirerend en geestig over zijn vak (hij en zijn collega's zingen 'Fijne baan om de zon voor jou...' op elkaars verjaardag) en trekt na heel veel weetjes wat kosmische conclusies, die nederig stemmen. 10+

199. Sjoerd Kuyper en diverse illustratoren Aladdin

In Istanboel loopt de zestienjarige Aladdin, vaderloos en met zijn arme moeder naar de grote stad getrokken, zich te ergeren aan dikke Amerikaanse toeristen. Hij probeert geen zakken te rollen, zoals zijn moeder hem geleerd heeft, en droomt van de tijd van sultans en sprookjes. In het museum vindt hij een fles. Als hij het stof eraf veegt, komt er een djinn uit die niet alleen wensen uit doet komen, maar ook moppen tapt. Plussen en minnen voor de vormgeving; de net niet vierkante vorm geeft een erg brede bladspiegel en dat leest niet prettig. Prachtig zijn de op Arabisch schrift gebaseerde beginkapitalen. De individuele illustraties zijn van topkwaliteit, maar doordat Aladdin, djinn en prinses er elk hoofdstuk anders uitzien, gaat het verhaal niet leven. Net als bij De schelmenstreken van Reinaert de Vos van Koos Meinderts had het me grappig geleken, als het dan zo nodig een collectief proces moet zijn, ook eens keer schrijvers af te wisselen. 8+

Weekgreep #1941

198. Mattias De Leeuw Slaap lekker

'Slaap lekker! En gauw!' De ergernis druipt er op de eerste pagina's al af, van ouders die we niet te zien krijgen maar in wie de voorgelezenen die van henzelf wel zullen herkennen. In een sterk bedachte, effectieve stijl (hoofdpersoon en slaapkamer in zwart wit, fantasie in kleur) vertelt de Vlaamse illustrator (onder meer van Meneer Gom) het overbekende verhaal van niet slapen gaan. Dat concept is de kracht, inhoudelijk is het prentenboek, gezien de grote hoeveelheid voorgangers op dit onderwerp, wel een beetje flauw. 5+

197. Annemiek de Groot, Roos Jans, Juul Lelieveld, Liesbeth Rosendaal en Irene Goede Toen het oorlog was

Serieuze materie in deze zeer grondige, zeer degelijke verzameling van oorlogsdocumenten, geïllustreerd en toegelicht voor kinderen. Niet zozeer een boek om van voor naar achter door te lezen, meer om in te bladeren en je in diverse onderwerpen van het dagelijks leven toen te verdiepen. De auteurs leggen achterin uit dat ze een bewuste selectie hebben gemaakt van onderwerpen die je echt moet weten en nuance hebben aangebracht in de voorbeelden en anekdotes: er waren helden en slechteriken, maar de meeste mensen zaten er tussenin. Ook zijn al te gruwelijke details over de Holocaust en kampen in Indonesië weggelaten. Logisch, maar door het expliciet te zeggen, laten deze auteurs maar weer zien hoe serieus ze zijn. Goed naslagwerk voor thuis en in de klas, uitgangspunt voor verhalen en gesprekken. 11+

196. Janneke Schotveld Het kattenmannetje en andere sprookjes

Twee koninginnen willen graag een kindje. Maar hoe leggen ze dat aan? Ze weten van twee koningen dat die een fee hebben ingehuurd, maar ze hebben geen zin in dat moderne gedoe. Ze komen op het idee om het ouderwets te doen. Met de lakei? Nee, nóg ouderwetser. Maar zakendoen met een ooievaar blijkt nog niet zo eenvoudig. Het fijne van de sprookjes van de succesvolle Superjuffie-auteur Janneke Schotveld, dit is al haar tweede bundel, is dat ze niet alleen zo vanzelfsprekend eigentijds, maar vooral zo grappig zijn. Met vele illustratoren. 6+

195. Claus Hecking, Charlotte Schönberger, Ilka Sokolowski en Fanziska Zobel Onze toekomst is nu!

Niet per se het soort boek waar je als fanatieke lezer nu heel blij van wordt, maar wel een boek met een boodschap die niet vaak genoeg herhaald kan worden en maar zelden goed gebracht. Journalisten Hecking en Schönberger volgden Greta Thunberg al vanaf het begin en kinderboekenschrijver Ilka Sokolowski zorgde dat het verhaal compact en toegankelijk bleef. Dat is goed gelukt. De veel bewondering en weerstand oproepende figuur van de klimaatactivist die eerst haar familie bekeert om de benzineauto weg te doen, veganistisch te gaan eten en een wereldwijde zangcarrière te beperken en sindsdien een geruchtmakende poging doet om de Zweedse politiek en daarna alle volwassenen van de wereld mee te slepen, kan wel wat verdieping gebruiken. Haar persoonlijke verhaal, de moeilijke tijd voor ze met staken begon, krijgt veel aandacht en maakt indruk. Verder wat informatie over wat je zelf kunt doen. Dat is wat minder nodig, want kun zowat overal vinden en daar wordt het boek een beetje drammerig. Vertaling Merel de Vink. 10+

194. Maranke Rinck en Martijn van der Linden SuperSint

Eentje dan. Sinterklaas is een superheld. Echt waar? Echt waar. Als drie arme jongens valselijk beschuldigd worden van diefstal, grijpt hij in. Drie meisjes willen trouwen, maar kunnen het feest niet betalen. Sint gooit gouden munten door de schoorsteen. En hij redt een schip in de storm. Geestig verteld door Maranke Rinck en Martijn van der Linden in SuperSint. Marie vraagt voor 5 december boeken over helden, maar ze zou er het liefst een in het echt zien. Dan begint er een oude man met een zonnebril verhalen te vertellen. Klassiek en modern komen samen in een fijne nieuwe versie, die voorin het boek 'voor alle kinderen' wordt genoemd. Zo is het maar net. 5+

Weekgreep #1940

193. Imme Dros en Harrie Geelen Van twee vikingen

Tweeling gaat uit roeien met vader, die vertelt over vikingen. In die verhalen staan een viking-tweeling centraal en komen en passant Noorse mythen, goden en gebruiken aan de orde. Leuk bedacht concept, waarbij in de illustraties knap de gefantaseerde vikings en de echte jongens steeds meer één avontuur lijken te beleven. Maar wat details en zijpaden betreft wel wat veel van het goede voor een prentenboek. 6+

192. Simon van der Geest en Karstjanneke Rogaar Het werkstuk (of hoe ik verdween in de jungle)

Dit boek werd al een jaar geleden aangekondigd, maar was het wachten waard. De twaalfjarige Eva Loks verdrinkt bijna in een junglerivier vol kaaimannen en dat allemaal door een huiswerkopdracht. Daar is niets mee verraden, want dat blijkt al op de eerste bladzijden. Maar hoe komt het zo ver? Van der Geest verliest zich in zijn favoriete thema's biologie (hoe viezer hoe beter) en familie (er gaat niets boven een te lang verzwegen geheim). Net als in Spinder (2012, Gouden Griffel) werkt hij samen met Zilveren Penseelwinnares Karst-Janneke Rogaar. Een gelukkig paar. En daar dan bijna vierhonderd bladzijden van! 10+

191. Wouter Klootwijk en Enzo Pérès-Labourdette Naar de overkant

Eef woont aan de ene, Steef aan de andere kant van een typisch Nederlandse rivier. Eefs ouders zijn boer, Steefs vader is timmerman. Eef ontdekt Steef als hij in de hoogspanningsmast klimt om te kijken of hij er een hut kan bouwen. Ze roept hem en ze zwaaien naar elkaar. Daarna lijkt een vlot een beter idee dan een hut. Mooi klein gehouden verhaal vol gewone mensen en concrete beroepen in een wereld die van voor de oorlog lijkt. Toen frieten nog echt waren en jurken zelfgemaakt. Klootwijk-romantiek. Hij kan het niet laten, even het verschil tussen draadnagels en spijkers uitleggen hoort daarbij. Maar... sfeervol is het. 8+

190. Dolf Verroen en Charlotte Dematons Niemand ziet het

Je kan het opvatten als een vervolg op Oorlog en vriendschap, het sterke kinderboekenweekgeschenk dat Verroen en Dematons in 2016 maakten. Je zou het ook kunnen zien als het boek dat ze éigenlijk hadden willen maken, maar toen voor dat grote publiek mogelijk te gewaagd was. In Oorlog en vriendschap, over een vriendschap tussen Joop en NSB'er Kees, sluimert meer spanning dan wordt uitgesproken. In Niemand ziet het komt Victor er op de eerste bladzij al voor uit dat hij homo is. De rest van het boek vertelt hoe hij worstelt met die ontdekking en zijn twijfel over naar het gymnasium gaan, waar hij slim genoeg voor is, maar niet hard genoeg voor werkt. Mooi tijdsdocument met prachtige jongensplaatjes en fijn-pijnlijke scènes. Maar de onderhuidse, onuitgesproken spanning van Oorlog en vriendschap maakt meer indruk. 10+

189. Marie Kondo en Salina Yoon Kiki & Jax Opgeruimd staat netjes!

Jax mist Kiki omdat het zo’n troep in haar huis is. Hij leert haar dat dingen die een goed gevoel geven mogen blijven, en dat je de dingen die geen goed gevoel geven bedankt en wegdoet. Met handleiding hoe je t-shirts vouwt en rechtop in de la zet. Geef het uw kinderen en ze zullen hun kamer gaan opruimen. Je blijft denken dat het satire is. Maar dat is het dus niet. Vertaald door Merel Wildschut. 5+

Weekgreep #1939

188. Kim van Kooten en Noëlle Smit Pomtidom en de prins op het mottige paard

Bazige prinses wacht in toenemende ergernis op haar prins, uit het land van links om de hoek. Vorig jaar was hij verlegen en niet naar haar smaak, maar toen waren ze zes en nu zijn ze zeven. Toch valt de prins opnieuw enorm tegen. Kleurrijk geïllustreerd, geestig prentenboek over rollen, verwachtingen en vriendschap. Op rijm. Ideaal voor in de kleuterklas. 5+

187. Evelien De Vlieger en Sabien Clement Mijn oma is van peperkoek en mijn opa ruikt naar chocola

Bijzonder vormgegeven en geschreven boek over een hele grote, ingewikkelde familie. Waar er vaak aandacht is voor scheidende ouders, besteedt dit boek aan grootouders die ook nog eens uit elkaar gaan en hoeveel opa's en oma's dát oplevert: elf maar liefst. De Vlieger vertelt en dicht erover in dit prikkelend geïllustreerde voorleesboek. Evelien De Vlieger schreef eerder Wish you were here en Brei met mij 8+

186. Tineke Honingh Elke dag broerdag

Aanstekelijk geschreven roman over vijf broers , die te horen krijgen dat hun broerdagen geteld zijn. Dat roept om een broeralarm. En radicale actie. Dat kun je aan Noah, Kees, Robbe, Tibbe en Dook (hele broer, halfbroer, stiefbroer en stieftweelingbroer, niet op die volgorde, van verteller Noah) wel overlaten. Tineke Honingh schreef eerder onder meer Het (on)gewone verhaal van Bo (en Tom) en educatieve kinderboeken. 10+

185. Michaël Escoffier en Roland Garrigue Prinses Kevin

'Kevin is een prinses. Daar kan iedereen nu wel om lachen, maar dat kan Kevin niks schelen. Kevin is een prinses, punt uit.' Kevin wordt gepest door een plein vol ridders, maar raakt bevriend met een draak die meer lijkt op een sok. De schoenen met hoge hakken vallen wel wat tegen. Zijn volgende project? Zeemeermin. Grappig en stoer geïllustreerd prentenboek waarvan je, als je het leest, realiseert dat het er altijd al had moeten zijn. Vertaald uit het Frans door Tosca Menten. 5+

184. Peter Brown De wilde robot

Fascinerend idee: robot spoelt aan op - althans door mensen - onbewoond eiland. Rozzum unit 7134 is de enige 'overlevende' van een scheepsramp en moet zich zien te handhaven tussen dieren en planten. Dat gaat beter dan verwacht. Peter Brown is schrijver en illustrator, die werkt vanuit New York. Hij is al zijn hele leven gebiologeerd door robots en natuur. Hij ziet tussen die twee veel verbanden. Het lijkt soms net alsof dieren ook door computerprogramma's gestuurd worden, stelt hij aan het eind van het boek. Dat roept natuurlijk allerlei vragen en gedachtespinsels op. Hij heeft het verhaal, dat hij uiteraard zelf illustreerde, ook nog spannend weten te maken. Er is één prentenboek van hem in omloop in Nederland: Mijneer Tijger wordt wild, vertaald door Edward van de Vendel. De wilde robot verscheen in 2016 in Amerika en er is daar ook een tweede deel: De wilde robot ontsnapt. Vertaald door Annelies Jorna. 9+

Rob Ruggenberg (1946-2019) kon niet tegen 'dat getut van juffen'

Rob Ruggenberg (1946-2019) begon pas ná zijn journalistiek carrière kinderboeken te schrijven. Ook dat deed hij op een journalistieke manier. Hij was altijd op zoek naar dingen uit het verleden die we nog niet weten. Nieuws uit het verleden dus. Zijn verhalen zijn echt en er vallen dus doden in. Door zijn belangstelling voor andere perspectieven en zijn kritische houding op Nederlanders, waren zijn schooloptredens een succes, in het bijzonder bij kinderen uit families die pas enkele generaties in Nederland zijn. Ik interviewde Rob in 2014 voor het magazine Lezen. Met Rob Ruggenberg verliest Nederland een begenadigd verteller.



Rob Ruggenberg wil terug naar tien

Jonge Jurywinnaar Rob Ruggenberg (1946) was dertig jaar buitenlandjournalist voordat hij met pensioen ging. Nu schrijft hij kinderboeken waarin hij zijn soms heftige reiservaringen verwerkt. Té heftig? “Ik kan niet zo goed tegen dat getut van juffen.”

Als hij een Marokkaan was geweest in Marrakech, dan had hij daar op het Djemaa el Fna verhalen staan vertellen, beweert zijn vrouw. Maar gelukkig doet hij het hier. Het eind vorig jaar verschenen De boogschutter van Hirado is alweer zijn vijfde boek. Daarin krijgt VOC-leerling Reyer Willeboorts het aan de stok met Chinese piraten, huichelachtige Portugezen en koppen snellende samoerai. De Nederlanders proberen er ondertussen wat aan te verdienen.

Je bent nogal kritisch op de Nederlanders.
“Bijna alle volwassenen komen er slecht vanaf in mijn boeken. Erg mooi was het allemaal niet wat we daar deden, toch? En we weten er bitter weinig van. In Nederland kun je honderden boeken over Japan lezen, maar nergens staat wat zij van ons vonden. Dat is toch absurd? Toen ik op Hirado was, waren ze zo vriendelijk wat hoofdstukken voor me te vertalen. Die gingen er vooral over dat ze ons vreselijk vonden stinken.”

Hoeveel verzin je voor je op reis gaat?
“Niet veel. Ik ben lastig voor mezelf. De historische feiten zie ik als piketpaaltjes, daar blijf ik vanaf. Als ik in het vliegtuig stap, dan kan het boek nog alle kanten op. Pas op Hirado hoorde ik over Mondo Ukibashi, die in de zeventiende eeuw een heel dorp vol christenen heeft verraden. Onze vloot hielp de samoerai. Dat was nieuw voor mij.”

Er rollen nogal wat koppen. Zijn jouw boeken niet meer geschikt voor jongeren?
“Ik erger me aan juffen die zo lopen te tutten met mijn boeken. Er gebeurt niets in wat kinderen van tien niet aankunnen. In IJsbarbaar vallen doden, maar het enige wat mijn proeflezers erg vonden was dat er een hond wordt opgegeten. Dat heb ik eruit gehaald. Ik wil de adviesleeftijd echt terug naar tien.”

Waarom is tien voor jou zo belangrijk?
“Ik las zelf op mijn tiende Merijntje Gijzens Jeugd van A.M. de Jong. Ik ontdekte hoe een boek je een enorme emotionele schok kan geven. Ik wilde daarna nooit meer kinderboeken lezen. Als je rond je dertiende nog niet weet wat een boek met je kan doen, dan ben je te laat. Ik vind het logisch dat jongens dan liever gamen.”

Waarom zijn jouw boeken zo’n succes bij allochtone kinderen?
“Omdat ik met een open blik naar verschillende culturen kijk. Ik kom graag op scholen met veel allochtone kinderen. Op een Hindoestaanse school in de Schilderswijk zijn ze De boogschutter van Hirado met de hele klas aan het lezen. Dat vind ik geweldig. Voor zulke scholen maak ik tijd.”

Dus je vindt het wel prima dat je boeken worden gebruikt als opstapje naar geschiedenisonderwijs?
“Zeker, daar ben ik zelfs trots op. Ik doe het zelf ook. In klassen vertel ik bijvoorbeeld hoe vaak de Japanners in bad gaan. Daarna vraag ik hoe vaak zij denken dat de Nederlanders zich wasten. Een keer in de week? Een dappere leerling roept: een keer per jaar. Ik zeg: nooit. Totale verbazing! Dan heb je ze, hoor.”

Weekgreep #1938

183. Joe Todd-Stanton Het geheim van de zwarte rots

Prachtig, manga-achtig geïllustreerd avontuur rond een rots waar wilde verhalen over worden verteld. Erin wil er meer over weten. Ze gaat vaak mee op het vissersbootje en kent de zee heel goed. Alle vissers proberen uit de buurt van de rots te blijven. Als ze op een dag in de mist in het water valt krijgt ze die kans. Jammer dat het geheim al op het omslag staat, ze mijn zoon. Hoewel juist een gaaf omslag, ben ik het met hem eens. 4+

182. Meridith Russo Birthday

Er is een reden dat ik bepaalde specifieke kenmerken van de hoofdpersoon in recensies liever niet noem. Meestal leidt de vaststelling dat de hoofdpersoon autistisch of transgender 'is', niet tot lezers. Er zijn er namelijk nogal wat bij die denken daar 'niets' mee te 'hebben'. En, belangrijker: zulke kenmerken hebben zelden te maken met de kwaliteit van het boek. Wie heeft er wat aan een boek als het niet gelezen wordt? Dat zou in het geval van dit boek jammer zijn. Twee jongens zijn op dezelfde dag, op hetzelfde moment op dezelfde plek geboren en vieren die dag al een leven lang samen. Eric lijkt de ideale jongen: stoer en sportief. Morgan wil helemaal geen jongen zijn. Dit leidt tot steeds meer spanning. Schrijver Meridith Russo strijdt voor meer representatie van transgenders in literatuur en meldt dat ook op de achterflap. Slim, in deze context, dat ze voor twee hoofdpersonen heeft gekozen. Gelukkig blijkt het verhaal ook nog degelijk geschreven en - afgezien van de titel - vertaald. Zeker een aanrader. 14+

181. Ulf Stark en Kitty Crowther De weglopers

Laatste kinderboek van de in 2017 overleden Ulf Stark. Wat een goed idee om dat samen met illustrator Kitty Crowther te doen (mijn favoriet van haar: In het pikkedonker). Deze met een ALMA-bekroonde Belgische illustrator heeft zich goed in de Zweedse sfeer ingeleefd. Opa heeft niet lang meer en misdraagt zich in het ziekenhuis. Hij wil graag nog een keer naar het zomerhuisje op het eiland. Kleinzoon bedenkt een ontsnappingsplan. Dit laatste boek van de gevierde schrijver roept ook de vraag op, waarom hij zelf nog geen ALMA kreeg. 8+

180. Stine Jensen De verleiding

Dat Stine Jensen geen groot stilist is, werd tot nu toe ruimschoots gecompenseerd door de kracht van haar concepten. Originele, mooi uitgegeven en sterk geïllustreerde filosofische kinderboeken over emoties en het leven en het recente, erg grappige Hoe voed ik mijn ouders op? vallen terecht in de smaak. Maar haar eerste jeugdroman De verleiding mist al dat frisse en verrassende. Het heeft weinig meer te bieden dan het omslag al doet vrezen. Noor brengt de hele dag op de bank door en moet van haar gescheiden moeder naar een afkickkamp. De kampleider blijkt hele andere plannen te hebben. 12+

179. Loes Riphagen Coco kan het!

Het is al een tijdje geleden dat er een zelfstandig prentenboek van Loes Riphagen verscheen. Die heeft haar stijl veranderd, van gemeen en priegelig naar wat robuuster en liever. Collage staat nu centraal in decors waarin ze speelt met het perspectief en, gelukkig, nog altijd hier en daar wat maffe figuurtjes rond laat lopen. Coco moet het nest uit maar durft en wil niet. Moeder helpt een hardhandig handje. Zo kennen we Riphagen. 4+

Weekgreep #1937

178. Anna Starobinets en Marie Muravski In het hol van de wolf

Vanaf de eerste regel een feest, zoals je ook mag verwachten van een Russische schrijver. Spitsvondig, erudiet, ironisch. Een dierendetective met een fijne hard-boiled ondertoon. Inspecteur Daskat gaat op zoek naar de moordenaar van Haas. Wolf zal de dader wel weer zijn, maar daar denkt niet iedereen hetzelfde over. Anna Satarobinets begon als schrijver voor volwassenen. In het Engels zijn al meer van haar kinderboeken vertaald. 11+

177. Arend van Dam Iemand in het bijzonder

Net als je denkt: ik ben wel even klaar met boeken over bijzondere vrouwen, verschijnt een boek in dit genre waarvan je had gewild dat het als eerste was verschenen. Arend van Dam doet precies wat in die andere boeken ontbreekt: hij richt zich op Nederlandse vrouwen en neemt niet alleen de allerberoemdste, maar ook buitenissige en minder voor de hand liggende voorbeelden. Uitgangspunt is de droom dat ooit in Nederland de helft van de Nederlandse straatnamen van vrouwen zal zijn... en wie zijn die vrouwen dan? Goed verteld, fijn geïllustreerd. 10+

176. Rébecca Dautremer Middag

Hoe geniaal dit nieuwe prentenboek van de eigenzinnige Rébecca Dautremer ook in elkaar is gezet - meer dan honderd uitgesneden landschappen over elkaar, je kunt er bijna letterlijk doorheen lopen - er is ook wel erg veel mee mis. Het verhaal is enigszins spannend: de lezer wordt in de jij-vorm aangesproken en is op weg naar de spreker, die erg naar de ontmoeting uitziet. Onderweg is er van alles dat je ophoudt. Het is fascinerend dat je door het hele boek heen kunt kijken en toch niet weet wat je te zien gaat krijgen; om van de ene bladzij naar de andere te gaan en te ontdekken wat er achter de elementen van het vorige landschap verborgen is. Maar dat het tegelijkertijd het avontuur is van Jacominus Gainsborough, hoofdpersoon uit een eerder prentenboek, en zijn konijnenvriendin Douce, blijft onuitgewerkt en heeft helemaal geen functie in het verhaal. Onnodig verwarrend gedoe. Vertaald door Edward van de Vendel. 6+

175. Kaatje Vermeire In de tuin van Monet

Tekstueel nogal ontoegankelijk boek, maar wat een avontuur voor de ogen. Vermeire vertelt veel meer met haar pennen en penselen dan met woorden. Sterk hoe ze de impressionist van buiten spelend kind en student, die binnen modelschilderen haat, tot oude man doorheen verschillende seizoenen laat zien. Na de dood van zijn eerste grote liefde Camille is de wereld ijsgrijs, maar je voelt het drama al in de bonte herfstige beelden aankomen. Monet wordt gelukkig in zijn zomertuin, die hij door het achteruitgaan van zijn ogen steeds slechter kan zien. Vermeire vertelt dat verhaal met functioneel gebruik van veel technieken die verschillende manieren van kijken laten zien. De liefhebber van Monet herkent, uiteraard, diverse werken terug. Wie dit verhaal aan jong publiek wil voorlezen, is zeer geholpen bij enige kennis van de levensloop van Monet. Maar gewoon kijken en genieten mag ook. 7+

174. Icinori Issun Boshi

Wondermooi in drie kleuren geïllustreerd sprookje uit Japan, over een jongetje dat niet groter is dan een kinderduim. Net als in de Europese versie van het verhaal, verslaat hij uiteindelijk een reus. Maar verder gaat het heel anders. In Japan zijn er veel versies van het kleine mannetje met zijn rijstkommetje, die hij als hoed en als boot gebruikt en de naald die dient als zijn zwaard. Van dit in Frankrijk werkende duo kunnen we, blijkens hun portfolio, nog veel meer moois verwachten. 6+