Alsof er niet-literaire literatuur bestaat

Ted van Lieshout maakt zich op zijn weblog terecht druk over een opmerking op boekblad.nl over een bloemlezing van Abdelkader Benali. Die wordt in maart uitgereikt aan vierdeklassers van de middelbare school. Die zouden volgens een niet duidelijk gespecificeerde spreker dan voor het eerst 'echt in aanraking komen met de literatuur'. Ted van Lieshout hoopt natuurlijk dat dat wel eerder gebeurt, bijvoorbeeld met zijn gedichten die volgens boekblad.nl kennelijk niet literair zijn. Ik snap Van Lieshouts boosheid. Zo'n opmerking maakt mij ook boos. Maar niet helemaal om dezelfde reden. Van Lieshout behoort, naar ik vermoed, tot de groep auteurs die vinden dat je literatuur en lectuur hebt. Een verderfelijk onderscheid, waar de Nederlandse taal veel potentiële lezers ongelukkig mee maakt. Lectuur is, volgens Van Dale, alles wat je kunt lezen en literatuur alles wat je kunt lezen 'van een bepaald niveau'. Natuurlijk heb je lezen en lezen, maar literatuur en lectuur zijn in al die malle discussies van grijze boekendames en -meneren een tegenstelling geworden. De een leest lectuur, de ander - een beter mens uiteraard - leest literatuur. Literatuur is geen onderdeel van de lectuur, maar een andere wereld. In de muziek bestaat dit belachelijke onderscheid niet. Je hebt popmuziek en klassieke muziek, over smaak valt te twisten, maar niet over de vraag of het muziek is. Wie nog durft te roepen dat popmuziek geen muziek is, is eigenlijk een beetje belachelijk. Ik vind mensen die beweren dat bepaalde fictie tot de lectuur behoort en andere fictie tot de literatuur, ongeveer net zo belachelijk. En ik vind dat dit nauwelijks serieus bekritiseerde standpunt juist heeft geleid tot een onwerkbare situatie waarin literatuur inderdaad geen lectuur meer is: ze wordt niet gelezen, alleen besproken. Ik heb het idee dat Van Lieshout net als een aantal andere 'literaire emancipatoren' graag erkenning wil voor het feit dat er ook voor kinderen literatuur bestaat, en niet alleen lectuur zoals veel mensen buiten ons vakgebied schijnen te denken. Ik vrees dat we die hele discussie pas achter ons laten, als we het idiote onderscheid tussen literatuur en lectuur opheffen. In mijn opvatting bestaat er geen niet-literaire fictie. Dat is zoiets als niet-muzikale muziek. Alle geschreven fictie is literatuur. En je hebt literatuur in allerlei soorten en maten, van elk niveau. Met daartussen glijdende schalen. (Of doe het met lectuur, moet jij weten.) Wie dat ontkent, wil het probleem dat jongeren geen literatuur meer zouden lezen, niet werkelijk oplossen. Onzin allemaal! Je komt al met literatuur in aanraking als je je eerste prentenboekje. En niet pas met de bloemlezing van Abdelkader Benali die in maart wordt uitgereikt.