Nieuwe prijs voor Jongerenliteratuur

Het sudderde al een tijdje, maar de jury van De Grote Jongerenliteratuur Prijs is sinds gisteren officieel begonnen met het beoordelen van de ongeveer tachtig jongerenboeken die ze zijn opgestuurd. Dit meldt Stichting Lezen in een persbericht. Er komt een aparte bekroning voor een oorspronkelijk Nederlandse en een vertaalde titel.

Wel degelijk een nieuwe prijs
De prijs lijkt de Gouden Zoen te vervangen, maar dat is niet helemaal zo. De Gouden Zoen was voor 12+ en over de boeken van Floortje Zwigtman was bijvoorbeeld al behoorlijk wat discussie: wel of niet bekronen? Deze prijs is dus echt nieuw: we hadden nog niets voor jongeren- of adolescentenliteratuur. Prettig is dat er een nette prijzenpot is: twee maal 5000 euro. Met ruim tachtig inzendingen is er ook heel wat keus. Tegelijkertijd roept dat enorme getal vraagtekens op: om welke boeken gaat het hier eigenlijk? Zijn er echt tachtig jongerenboeken uitgegeven in 2009? Gaat deze prijs wel alleen over 2009? Doen uitgeverijen voor volwassenen ook mee? Hoe dan ook: de nieuwe prijs maakt nieuwsgierig.

Het is ook best een zware prijs
De initiatiefnemers mogen ook niet klagen over de jury. Die is met door de wol geverfde cultuurbestuurder Hedy d'Ancona zwaar te noemen. Interessant is de positie van Jenny de Jonge in de lijst. Zij heeft veel verstand van jongerenliteratuur. Maar hoe moet het nu met vorig jaar verschenen vertalingen van haar hand? Een door Jenny de Jonge vertaald jongerenboek is bij voorbaat een goede kanshebber voor de prijs. Maar in 2009 verschenen volgens de KB van haar hand alleen Gebroken soep van Jenny Valentine. Die gaat dus, lijkt mij, niet winnen. Met alle respect voor andere vertalingen van De Jonge: bepaald geen gemis wat mij betreft.

Is zo'n prijs nu nodig?
Ja en nee. Een prijs met ballen geeft status en glamour. Of deze prijs ballen heeft moet nog bewezen worden, maar de kaarten liggen op het eerste gezicht goed. En een beetje glamour kan de lezende jongere wel gebruiken, want die zit wel in een verdomhoekje. Aan de andere kant heeft de jongerenliteratuur dat verdomhoekje aan zichzelf te danken. Waarom worden boeken voor en over adolescenten apart uitgegeven en niet gewoon door een uitgever van literatuur voor volwassenen? Dit heeft iets met de kwaliteit te maken. In de jeugdliteratuur is een gekke tegenstelling: in de basisschoolleeftijd promoten we literaire meesterwerkjes die geen kind leest, voor jongeren gaan we op de knieën met vereenvoudigde, versimpelde en in de meeste gevallen ronduit brave krukjesliteratuur. Kinderen rukken we omhoog, jongeren drukken we naar beneden. Een prijs kan natuurlijk kwaliteitsbevorderend werken, maar draagt tegelijkertijd bij aan het idee dat het om een apart genre zou gaan, waar je een aparte deskundigheid voor zou moeten hebben. En dat is natuurlijk onzin. Goede literatuur is goede literatuur. Jongerenliteratuur is doelgroepliteratuur. En bevorderd worden tot doelgroepliteratuur is altijd een degradatie. Daarom ben ik als puntje bij paaltje komt tégen jongerenliteratuur als apart genre. Een prijs als de Inktaap vind ik dan zinniger.

Interessante kanshebbers van vorig jaar
Dat wil niet zeggen dat er geen interessante boeken te nomen zijn in dit 'genre'. Waar en met welke motieven deze boeken uitgeven zijn doet er niet toe. Ze zijn de belangstelling waard. Maar ik kom met drie titels niet in de buurt van de tachtig die Hedy d' Ancona deze zomer moet lezen.
De vriend van de vriendin van de moeder van Maja en andere novellen (Kieri, Custers, Van Goor)
Landjepik (Visser, Nieuw Amsterdam)
Paper towns (Green, Van Eekelen-Benders, Lemniscaat)