maandag 23 februari 2015

Paddington: jamzoete multicultiheld

Ik heb de boeken gelezen dus ik had me ingesteld op een uurtje tukken in de bioscoop, maar dat kun je wel vergeten met Paddington. Het verhaal van het lievige beertje dat zich overal in de nesten en er ook weer uit werkt is verpotteriseerd tot een stoere actiefilm. Wat helemaal goed wordt gemaakt door de stemmen van Freek Vonk als mislukte ontdekkingsreiziger met spraakgebrek en Charlotte Dematons als plat Amsterdams pratende huishoudster mevrouw Vogel, die wel een borreltje lust. Belangrijkste verschillen met de boeken zijn de structuur en de boodschap. In A bear called Paddington (1958) komt de sympathieke beer met een vaag verhaal (zijn tante is in Peru naar een oudeberenhuis gegaan) bij de familie De Bruin terecht. Hij wordt vrijwel meteen geaccepteerd, hoewel hij niets van de Britse beschaving begrijpt. Hij raakt elke keer als hij wat nieuws meemaakt (in bad gaan, winkelen, roltrap, toneelvoorstelling) spectaculair in de problemen en weet zich hier altijd weer op charmante manier uit te redden. Spectaculair, uiteraard, naar maatstaven van de Britse jaren vijftig. Vandaag gelezen, komen de verhalen wel wat ouderwetsig en nuffig over. Elk verhaal is een afgerond avontuur, heel geschikt om vanaf een jaar of vijf voor te lezen. Daar kun je eindeloos nieuwe bij verzinnen en dat is ook precies wat voormalige BBC-cameraman Michael Bond gedaan heeft. De film maakt er, uiteraard, één geheel van met een voorgeschiedenis (Paddington groeit op in een marmeladefabriek in Peru die verwoest wordt door een aardbeving), een exposé (Paddington gaat in bad en met de roltrap) en daarna een spannend verhaal met een Cruella de Vil-achtige slechterik. Waar het boek over klassieke Britse waarden als gemoedelijkheid en vormelijkheid gaat, is de boodschap van de film een warm pleidooi voor de multiculturele immigratiestad die Londen is: iedereen is anders, maar we zijn één grote familie. In onze eigen jeugdliteratuur is Paddington geen onbekende. Een Nederlandse versie verscheen in 1959 bij Ploegsma, al een jaar na de eerste editie in Engeland. De titel nog koddig letterlijk vertaald Een beer die Paddington heette. Na jarenlang bij Unieboek ondergebracht te zijn, verscheen vorig jaar een filmeditie met de oorspronkelijke illustraties bij Moon. Michael Bond - die de film 'true to the spirit of the books' noemt, wat je ook kunt lezen als: 'er klopt geen bal van' - is bezig met een nieuwe aflevering van de serie. Het veertiende deel als ik goed geteld heb.